آناتومی بینی

دکتر حمیدرضا حسنانی متخصص جراحی بینی

متخصص و جراح گوش و حلق و بینی | جراح بینی

عضو جامعه جراحان گوش و حلق و بینی ایران | عضو جامعه جراحان پلاستیک صورت اروپا

آناتومی بینی

بینی، مهمترین گذرگاه دستگاه تنفسی است. تصویه، گرم و مرطوب کردن هوایی که وارد ریه ها می شود، از وظایف عملکردی بینی هستند. سلول های بویایی در قسمت داخلی بینی و در ناحیۀ سقف آن قرار دارند....

revision 500

بینی یا دماغ بخش برآمده ای از صورت است که مهمترین گذرگاه دستگاه تنفسی و بارزترین کانون توجه صورت از لحاظ زیبایی محسوب می شود. تصفیه، گرم و مرطوب کردن هوایی که وارد ریه ها می شود از وظایف عملکردی بینی هستند. نفس کشیدن با بینی از ورود ذرات بزرگ به داخل شش ها جلوگیری می کند. به علاوه سلولهای عصبی مخصوصی در قسمت داخلی بینی در ناحیه سقف آن قرار دارند که مسئول حس بویایی هستند. این سلولهای بویایی در داخل مخاط بینی قرار گرفته اند و توسط رشته های عصبی با مغز ارتباط پیدا می کنند .
nose thirds

آناتومی بیرونی بینی

شکل بینی تقریبا هرمی است. بخش بالایی بینی باریک تر و بخش پایینی بینی پهن تر است. یک سوم فوقانی بینی استخوانی و دو سوم تحتانی بینی غضروفی (استخوانی) است.
پشت بینی: فاصله بین نوک بینی تا فرورفتگی بین بینی و پیشانی را پشت بینی می نامند که گاهی به دلیل رشد بیش از اندازه غضروف و استخوان آن , دچار قوز می شود .

کولوملا (ستونک بینی): کولوملا در لاتین به معنای ستون کوچک یا ستونک است. همانطور که از نامش پیداست، کولوملا همانند ستون کوچکی است که بین سوراخ های بینی قرار گرفته است.

پره های بینی: دیوارهای کناری سوراخ بینی را پره های بینی می نامند. پره های بینی مسئول بازنگهداشتن سوراخ های بینی هستند. استحکام پره های بینی نقش مهمی در باز نگهداشتن مجاری تنفسی دارد و تضعیف شدن آنها در اثر تکنیک های نادرست جراحی بینی مشکلات تنفسی به دنبال خواهد داشت. تقویت پره های بینی از طریق پیوند های غضروفی راه حلی است که برای رفع این مشکل قابل انجام است. از نظر زیبایی، در نگاه از پائین بهتر است پره های بینی و نوک بینی یک مثلث متساوی الاضلاع تشکیل دهند.

nose anatomy
قوز بینی: بزرگ بودن استخوان بینی یا بزرگ بودن ارتفاع غضروفی تیغه بینی و در غالب موارد بزرگ بودن هردوی اینها عامل ایجاد قوز بینی هستند. برای اصلاح قوز بینی، استخوان و غضروف پشت بینی برداشته می شوند تا ارتفاع بینی به مقدار مناسبی برسد. برداشتن این استخوان و غضروف باید به دقت انجام شود. زیرا برداشتن به میزان اندک مشکلی را حل نمی کند و از طرفی برداشتن بیش از حد غضروف و استخوان به ایجاد بینی سرسره ای یا بدشکلی زینی شکل می انجامد.

dorsal hump

آناتومی داخلی بینی

مخاط بینی: مخاط بینی لایه پوشاننده داخل بینی است. دو نوع مخاط در بینی وجود دارد . «مخاط تنفسی» پوشاننده اصلی داخل بینی است و تقریبا تمام فضای داخلی بینی را پوشش می دهد . «مخاط بویایی» قسمت ناچیزی از سقف بینی را می پوشاند.

دریچه های بینی: بعد از وارد شدن به منافذ داخل بینی، حدوداً یک سانتی متر جلوتر دریچه های وجود دارند که از غضروف های خارجی بینی و تیغه وسط بینی تشکیل شده اند. به این دریچه ها، دریچه های بینی می گویند. اگر در حین جراحی این دریچه ها آسیب ببینند، ممکن است که فرد دچار مشکلات تنفسی گردد.
شاخک های بینی: در هر فرد به طور طبيعي، در هر سمت بينی سه بر آمدگی استخوانی در داخل بينی وجود دارد كه شاخک بینی (توربينيت بيني) ناميده مي‌شوند. هوای تنفسی در حين عبور از راه بيني، از لابه‌لای اين برآمدگی ها عبور كرده و اعمال مختلف تنفسی بينی مانند تصفيه، مرطوب‌سازی و گرم كردن هوا بر روی آن انجام مي‌شود

دیواره های جانبی بینی : این دیواره ها در دو طرف بینی قرار گرفته اند و حفاظت از فضای تنفسی داخل بینی را به عهده دارند . نیمه تحتانی این دیواره ها از غضروف و نیمه فوقانی آن ها از استخوان است . در جراحی زیبایی به منظور باریک شدن بینی , این دیواره ها به سمت داخل هدایت می شوند . اگر بیشتر از حد مجاز به سمت داخل بینی هدایت شوند تنگی مجاری تنفسی ایجادخواهد شد .
internal anatomy of nose
سپتوم بینی: تیغه بینی یا سپتوم بینی یک دیواره غضروفی-استخوانی است که سمت چپ و راست حفره بینی را از هم جدا میکند. سپتوم در واقع ساختار حفاظتی اصلی بینی است و نقش ستون برای قرار گیری سایر اجزاء بینی را ایفا می کند .

سینوس ها: چهار جفت حفره تو خالی هستند که در مجاورت بینی و درون استخوان های صورت قرار گرفته اند و از طریق منافذی به درون بینی باز می شوند . ارتباط سینوس ها با بینی مانند ارتباط اتاق هایی است که به یک کریدور اصلی باز می شوند . کریدور اصلی بینی است و اتاق ها سینوس ها هستند . هنوز وظیفه دقیق سینوس ها مشخص نیست ولی ظاهرا وظیفه تهویه هوا و همچنین تقویت صوت را به عهده دارند .

ارتباط بینی و حلق: حفرات بینی در قسمت انتهای خود به داخل حلق باز می شوند و هوایی که وارد بینی شده است را به حلق تحویل می دهند .

آناتومی تخصصی بینی

در ساختمان بینی سه اتاقک یا vault وجود دارد. اتاقک بالایی که استخوانی است. در اتاقک وسطی غضروف های کناری فوقانی قرار گرفته است. در اتاقک پایینی غضروف های کناری تحتانی قرار گرفته اند. به طور کلی یک سوم فوقانی بینی استخوانی و دو سوم پایین بینی غضروفی است. در کناره های استخوان بینی در یک سوم بالایی، استخوان های فک قرار گرفته است که به صورت زبانه هایی وارد استخوان بینی شده است. در قسمت سقف اتاقک میانی، غضروف های upper lateral یا کناری فوقانی وجود دارند و وسط آن ها سپتوم یا تیغه میانی بینی قرار گرفته که مانند ستون چادر عمل می کند.

دریچه های بینی

غضروف های فوقانی کناری با سپتوم زاویه 15 درجه می سازند که دریچه بینی را تشکیل می دهد. اگر دریچه بینی تنگ شود، تنفس برای بیمار مشکل خواهد بود.

شاخک های بینی

در داخل بینی، سه عدد شاخک یا turbinate وجود دارد. فوقانی (superior)، میانی (middle) و تحتانی (inferior). وظیفه شاخک های بینی، وسیع کردن سطح تماس داخل بینی است. این برآمدگی ها داخل اتاقک بینی قرار گرفته اند و سطح را وسیع تر کرده اند. وظیفه شاخک های بینی، گرم و مرطوب کردن هوای ورودی است و به نوعی قبل از وارد شدن هوا به ریه آن را تصفیه می کند. در داخل شاخک های بینی، تعداد زیادی عروق خونی وجود دارد و با جریان خون، نعوظ پیدا کرده و بزرگ می‌شوند. هر دو ساعت و نیم یک بار به صورت متناوب پر و خالی می شوند. به این فرایند سیکل بینی گفته می شود. در افرادی که دچار آلرژی هستند، شاخک های بینی بزرگ می شوند. به طوری که راه هوایی ممکن است مسدود شود.

سپتوم بینی

تیغه وسط بینی فضای داخل بینی را به دو قسمت تقسیم می کند. هوا از طریق سوراخ های بینی، وارد اتاقک ها می شود. و سپس از اتاقک ها وارد حلق می شود. به دیواره های کنار بینی، شاخک های بینی چسبیده است. پشت بینی، هر طرف توسط یک سوراخ وارد حلق می شود. حلق یا pharynx قسمتی از حلق که پشت بینی است را نازوفارنکس و قسمتی که پشت دهان است را اروفارنکس می‌گویند. بخشی از حلق بالای حنجره است که به آن هایپوفارنکس گفته می شود. هایپوفارنکس به حنجره و مری راه دارد. سپتوم یا تیغه میانی بینی، یک بخش استخوانی و یک بخش غضروفی دارد. سه چهارم جلویی غضروفی بوده و یک چهارم عقبی استخوانی می باشد. سپتوم با زائده استخوانی به نام خار قدامی بینی یا anterior nasal spine به فک وصل شده است. سپتوم از کف به استخوان فک وصل شده است. مثل زبانی که در داخل شیار است، سپتوم مانند زبان است که داخل شیاری که در استخوان فک درست شده و به آن maxillary crest می گویند، قفل شده است.

فاشیا چیست

اگر به لایه های بینی از فوقانی ترین لایه به درونی ترین لایه نگاه کنیم، همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید، در فوقانی ترین لایه پوست اپیدرم، سپس درم و در زیر آن چربی های زیرپوستی قرار گرفته است. بعد از آن ماهیچه و فاشیا قرار دارد. سپس بافت آرئولار و پوشش های پریکوند و پریوست که به ترتیب روی غضروف و استخوان را می پوشانند. عضله معمولا در داخل فاشیا قرار گرفته است. برای درک صحیح فاشیا، گوشتی که از قصابی می خرید را به خاطر بیاورید که در داخل لایه سفیدی به نام فاشیا قرار دارد. گوشت همان عضله است و فاشیا پرده سفیدرنگیست که عضله را می پوشاند و استحکام عضله را زیاد می کند. زیر عضله یک بافت شل به نام آرئولار تیشو وجود دارد. بلند کردن پوست از روی بینی، مانند کندن پوست از پوست پرتقال است. اگر از پلن دقیق جداسازی انجام شود، پوست درست بلند می‌شود. اما اگر از پلن دقیق استفاده نشود، پوست بدشکل و پاره می شود. پلن دقیق روی غضروف ناحیه سوپرا-پریکوند یعنی بالای لایه پریکوند است. زیر استخوان ناحیه ساب پریوست یعنی زیر لایه پریوست است. پریکوند بافت پوششی غضروف است که به آن غذا و اکسیژن می رساند. پریوست همین کار را برای استخوان می کند. یعنی غذا و اکسیژن مورد نیاز استخوان را تأمین می کند.

تفاوت شریان و ورید

شریان یا آرتری به رگ‌هایی گفته می شود که از قلب وارد بافت شده و غذا می آورد. وین یا سیاه رگ، رگی است که از بافت به قلب بر می گردد و خون کثیف شده را وارد قلب می کند.

غضروف های کمکی

غضروف lower lateral یا تحتانی، خود دو قسمت دارد. کراس مدیال و کراس لترال. کراس به معنای پایه یا ستون می باشد. مدیال کراس به سپتوم وصل می شود و لترال کراس توسط یک ربات به استخوان فک وصل می شود. در داخل آن ربات، چند غضروف تکه تکه به نام accessory cartilage وجود دارد. جایی که غضروف کمکی به فک وصل می شود را piriform aperture می گویند. Aperture به معنای سوراخ می باشد. اگر جمجمه یک فرد مرده را نگاه کنید که همه بافت ها رفته و فقط استخوان مانده، در قسمت جلوی جمجمه یک سوراخ دیده می شود که به آن piriform aperture گفته می شود.